David is opgegroeid in het Westland waar zijn vader paprika’s, tomaten en sla teelde. Het hele jaar dezelfde gewassen trok hem niet zo, dus hij ging rondkijken en ontmoette in zijn zoektocht verschillende bio-boeren die in de volle grond teelden. In 2007 begon hij zijn eigen bedrijf hier in Roelofarendsveen. Eerst met biologische sperziebonen en raapstelen en later voegde hij daar onder andere bleekselderij, postelein, veldsla en andere bonen aan toe. Ook heeft hij een ‘hobbyhoekje’ met tomaten en courgettes. Toen David in 2018 overstapte naar biologisch-dynamisch (BD) hoefde hij eigenlijk niet meer zoveel te veranderen. David: ‘Alleen de preparaten, koemest-, kiezel- en compostpreparaat, waren nieuw voor me. Ik heb nog veel te leren op het gebied van preparaten. Dat komt misschien ook wel een beetje omdat ik nogal eigenwijs ben. Maar dat betekent niet dat het geen toegevoegde waarde kan hebben.’
Verschillen bio en biodynamisch
Boeren die biodynamisch telen zien hun bedrijf als een levend organisme met een gesloten kringloop. Gewassen, planten en dieren krijgen alle tijd om te groeien en sterk te worden. De basis daarvoor is een rijk bodemleven dat bereikt wordt door een lage, natuurlijke bemesting en een ruime vruchtwisseling. En dat werpt zijn vruchten af, letterlijk. ‘In de kas oogst ik vijf keer per jaar van hetzelfde stukje grond’, zegt David. ‘Sommige gewassen staan maar twee of drie weken, anderen twintig weken.’
Biologisch-dynamische telers kun je herkennen aan het keurmerk ‘Demeter’. Dit keurmerk voldoet als basis aan alle Europese eisen voor het keurmerk ‘biologisch’, maar gaat nog een stapje verder. David: ‘Zo is minimaal 10 procent van het bedrijf ingericht om biodiversiteit te ondersteunen. Ook werken we verplicht met dierlijk mest dat we zelf genereren of van bedrijven uit de buurt komt. Ons mest komt bijvoorbeeld van Hoeve Biesland. Verder mag je maximaal 110 kilo stikstof per hectare aanvoeren.’
Meer weten? De verschillen tussen bio en biodynamisch staan helder op een rijtje in dit document en alle voorwaarden waar je aan moet voldoen voor het Demeter-keurmerk vind je in dit document.
Een antroposofische visie
De biodynamische landbouw heeft een verbinding met de antroposofie, een geesteswetenschap gebaseerd op de leer van Rudolf Steiner. In zijn 'Landbouwcursus', een voordrachtenreeks uit 1924, schetst Steiner de principes van een landbouwsysteem dat met de natuur samenwerkt, in plaats van opjaagt of uitbuit. De grote verbanden tussen kosmos en aarde komen aan bod, net als de subtiele processen van een spirituele chemie en de biodynamische preparaten. Voor iemand die niet zo geworteld is in de biodynamische manier van telen, kan dit allemaal een beetje zweverig klinken. David: ‘Soms heb ik moeite met alles wat BD voorschrijft. Voor mij is dit een leer- en ervaringstraject, maar voor veel van de consumenten, het personeel en andere afnemers heeft het een toegevoegde waarde. Ik zie graag dat de mensen die hier komen blijer weggaan dan dat ze er kwamen. Dan heb ik het goed gedaan. Dan klopt de energie die hier rondwaart en -vaart.’
De natuur z'n gang laten gaan
Bij Eko-Logisch wordt geteeld op veengrond. Het organisch stofgehalte ligt tussen de 13 en 18 procent, wat heel hoog is. David: ‘Alles groeit veel en uitbundig, dus ik teel gewassen die snel groeien.’ Na de oogst worden de resten gehakseld en dient het als voeding voor het bodemleven. ‘Het is een continu proces van eten en gegeten worden’, zegt David. Hij wijst naar een blad van een plant. ‘Je ziet hier twee generaties lieveheersbeestjes. Eentje volgroeid en dat daarnaast is de pop, ofwel de larve van het lieveheersbeestje. Lieveheersbeestjes eten de luizen. De koolmezen komen binnen voor de spinnetjes en anderen insecten en de ekster, die hier vooral komt zoeken naar de veenmollen, gaat wel eens achter de koolmeesjes aan.’ Voor ongewenste gasten gebruikt David geen bestrijdingsmiddelen, ook niet biologisch. De natuur lost het vaak zelf wel op.
David zit met de handen in de aarde en staat met beide benen op de grond. Het is bijzonder om te zien dat er uit deze stroming met grootse, spirituele ideeën over energieën in de kosmos hele concrete stappen komen, bijvoorbeeld met betrekking tot de stikstof en de inzet voor meer biodiversiteit. Biodynamisch is een manier van telen en omgaan met de natuur met het oog op een gezonde toekomst voor de aarde, de dieren, de mens - en misschien zelfs nog wel meer dan dat.
Verder lezen, luisteren, kijken
- Een interpretatie van Landbouwcursus van Rudolf Steiner
- Biologisch-dynamische preparaten - Demeter
- Verschil bio en biodynamisch - Demeter
- Voorwaarden Demeter-keurmerk - Demeter
- Meer over keurmerken - Rechtstreex
- Volg Eko-Logisch op Facebook