Edwin komt uit een familie met zuivelboeren. Tot en met de opa van Edwin heeft de familie Leidsche kaas gemaakt. In Zouterwoude zitten nogsteeds 8 kaasmakers. Na zijn opa heeft de familie van Edwin alleen koeien gehad, tot hij zelf besloot ook een eigen zuivelverwerkingsruimte te maken. In 1988 is het bedrijf begonnen op de huidige locatie.
In de zuivelruimte wordt een deel van de eigen melk verwerkt tot volle melk, karnemelk, boter, drinkyoghurt en Marokkaanse yoghurt. Bij het maken van karnemelk, ontstaat er ook boter. De voorraad boter is zeer beperkt en Rechtstreex is een van de weinige afnemers hiervan. De melk wordt niet gehomogeniseerd of gestandaardiseerd, wat betekent dat er op de melk een roomlaag kan ontstaan en het vetpercentage kan verschillen per batch en per seizoen. Pasteuriseren is verplicht als de melk buiten het erf wordt verkocht en gebeurt dus wel. De zuivel zit niet in glazen flessen. Het terugnemen en schoonmaken van glas is veel extra werk en is er een kans dat de schoonmaakmiddelen niet helemaal uit de fles komen. Dit beïnvloedt de smaak. Edwin heeft een test gedaan met gerecycled plastic, maar doordat het plastic niet helemaal transparant was, leek de melk neerslag te hebben en belden veel klanten geschrokken op.
Het deel van de melk dat Edwin niet zelf verwerkt, wordt opgehaald door Campina. Boeren krijgen nu rond de 35 cent per liter melk, 40 jaar geleden kreeg Opa Veldhuijzen ook al 80 gulden cent. De melkprijs is dus in verhouding en rekening houdend met inflatie, erg omlaag gegaan. Door de zuivel zelf te verwerken, loopt de extra opbrengst ongeveer op met 10 cent per liter melk.
De koeien staan ongeveer 180 dagen (minimaal 120 dagen) per jaar in de wei. Als het land te nat is, kunnen er geen koeien op lopen, dan zakken ze weg en wordt het land een modderpoel. Buiten eten de dames overdag gras en ook krijgen ze reststromen van omliggende boerderijen, zoals spruitenafval en bierborstel van Heineken en zemelen van een graanmolen. In de stal krijgen ze ruwvoer (kuilgras) van eigen land en daarnaast ingekocht krachtvoer op basis van sojaschroot. Dit krachtvoer wordt op maat gemaakt. Eerst wordt het eigen kuilgras geanalyseerd en op basis van de samenstelling krijgen de krachtvoerbrokken verschillende extra voedingsstoffen (onder andere vitamines en mineralen). De samenstelling wordt elke maand opnieuw bekeken. Elke koe eet per dag ongeveer 30-35 kg ruwvoer en maximaal 10kg brokken. De brokken krijgen de koeien in de melkrobot en in een voerautomaat in de stal en een computersysteem houdt per koe bij hoeveel brokken ze nog moet krijgen. Zonder krachtvoer geven de koeien minder melk en krijgen ze geen aanvullende vitaminen en mineralen binnen. Aan het begin van het seizoen is het gras extra belangrijk en wordt er zo nodig wat kunstmest gestrooid met een op maat gemaakte samenstelling, afhankelijk van het stuk land. Zo kan er op de samenstelling van het gras kan worden gestuurd, wat de gezondheid en productiviteit van de koeien weer kan beïnvloeden. Overgaan op een biologisch systeem heeft de familie wel eens overwogen, maar de kosten wegen niet op tegen de inkomsten die het extra zou opleveren. Bovendien staat de familie achter de huidige wijze en zien ze dus niet zoveel reden om te schakelen. Het voeren van het niet biologische spruitenafval en bierborstel zou in een biologisch bedrijf trouwens niet meer mogen.
De koeien op de Veldhoeve zijn een mengsel van verschillende rassen. Opa Veldhuijzen had altijd blaarkoppen en Edwin’s vader is deze gaan indruisen met Holstein koeien. Dat is nogsteeds de basis van de huidige koeien. Al zit er ook wat Vleckvieh en Scandinavisch roodbont in. De Blaarkoppen zijn minder geschikt voor de melkrobot, vanwege de lage uiers. Sinds ongeveer 1,5 jaar heeft de familie geen eigen jongvee meer. Dit heeft te maken met fosfaatwetgeving, maar is nogsteeds een financiele keuze. Voor het jongvee werd eerder een stal gehuurd bij de buurman en het opfokken van jongvee kost tijd en geld. Daarentegen hoef je met eigen jongvee geen nieuwe koeien meer te kopen. Per bedrijf is de afweging anders.
Per jaar gaan er 20 koeien naar de slacht en komen er ook ongeveer 20 jonge koeien voor terug. Een melkkoe wordt gemiddeld 5 jaar oud en krijgt vanaf 2 jaar elk jaar een kalf. De koeien worden geïnsemineerd met sperma van een Belgisch Blauw stier, (een vleesras) dan brengen de kalfjes meer op. De melkkoeien die terugkomen zijn geen eigen kalveren. De kalfjes worden na de geboorte direct bij de koe weggehaald en gaan dan binnen een maand naar een opfokker. Als je langer wacht met de kalveren weghalen, wordt het een drama aldus Edwin. Doe je het meteen, is er niets aan de hand. Bovendien moeten deze kalveren vanwege regelgeving verplicht binnen 30 dagen van het bedrijf af zijn. * Meer lezen over kalf bij koe? We schreven eerder al deze blog.